Kaart (cartografie) - Oudega (Smallingerland) (Oudega)

Oudega (Fries: Aldegea, ) is een dorp in de gemeente Smallingerland, in de Nederlandse provincie Friesland.

Het ligt ten noordwesten van Drachten, ten zuidwesten van Nijega en ten oosten van het Nationaal Park De Oude Venen, dat voor een deeltje binnen het dorpsgebied valt. Even verderop lopen de Kooisloot, de Zustervaart en de Oude Geeuw. Langs het zuidelijke dorpsgebied lopen de Sitebuurster Ee, de Kromme Ee, Grietmansrak, Wijde Ee, het Slobbegat, Monnike Ee en de Nieuwe Monnikegreppel.

Het dorp zelf is via Ouddiep verbonden met de Nieuwe Monnikegreppel. Het heeft een kleine haven. In telde het dorp inwoners. Onder het dorp vallen de buurtschappen; De Gaasten, De Kooi, Egbertsgaasten (deels), Opperburen, Siteburen en Uiteinde.

Oudega is de Middeleeuwen ontstaan op een zandrug te midden van plassen en veengebieden. De zandrug lag bij Oudegaaster Zanding (dat in 1922 werd ingepolderd) waardoor het goed verbonden was via het water. Via het land was het minder goed bereikbaar. Daarin kwam vanaf de 15e eeuw langzaam verandering.

Oudega werd in 1439 vermeld als Aldga, in 1504 als Aldeghae en in 1579 als Aldega. De plaatsnaam komt van het feit dat ten noordoosten een satellietnederzetting was ontstaan dat een nieuw dorp(sgebied) (ga) was geworden, Nijega geheten. Ze werd de oudere plaats Oudega.

Oudega werd in de zestiende eeuw de hoofdplaats van Smallingerland. De grietman woonde oorspronkelijk op Great Haersma State. Het dorp kreeg in 1664 ook een rechthuis dat bewaard is gebleven en later een rijksmonument is geworden. In de negentiende eeuw vertrok het gemeentebestuur uit Oudega, eerst naar Opeinde en uiteindelijk naar Drachten.

In de 20ste eeuw is het dorp flink gegroeid. Zo is de voormalige buurtschap It West geheel vast komen te liggen aan Oudega en onderdeel geworden van het dorp. Aan It West ligt ook een camping.